Bel Kayması (Spondilolistezis):
Omurganızın Dengesi Bozulduğunda Ne Yapmalısınız?
Bel ağrıları genellikle fıtık ile karıştırılsa da, bazen sorunun kaynağı omurganın dizilimindeki yapısal bir bozulmadır. “Yürürken belim kopacak gibi ağrıyor” ya da “Sabah kalktığımda belimi doğrultamıyorum” diyorsanız, yaşadığınız sorun bir bel kayması olabilir. Tıp dilinde Spondilolistezis olarak adlandırdığımız bu durum, omurganın biyomekaniğini bozan ve mutlaka ciddiye alınması gereken bir rahatsızlıktır.
Bel Kayması Nedir?
Omurgamız, birbiri üzerine dizilmiş lego parçaları gibi düzenli bir yapıya sahiptir. Bu düzen sayesinde vücudumuzun ağırlığını dengeli bir şekilde taşırız. Bel kayması, bu düzenin bozularak bir omur kemiğinin, altındaki diğer omur kemiğine göre öne veya (nadiren) arkaya doğru yer değiştirmesi durumudur.
Bu kayma hareketi gerçekleştiğinde, omurganın içinden geçen omurilik kanalı daralır ve sinirler gerilir. Sonuç olarak, omurganın taşıma kapasitesi düşer ve sinir kökleri üzerinde ciddi bir baskı oluşur.
Bel Kayması Neden Olur?
Bel kayması vakalarını genellikle iki ana grupta görürüz:
Yaşlanmaya Bağlı (Dejeneratif): İlerleyen yaşla birlikte disklerin ve eklemlerin yıpranması sonucu omurganın tutucu bağlarının gevşemesiyle oluşur. Genellikle 40-50 yaş sonrası kadınlarda daha sık görülür.
Gelişimsel veya Travmatik: Bazen doğuştan gelen kemik yapı bozuklukları (bel çatlağı/spondilolizis) veya geçirilen ağır kazalar omurların birbiri üzerinde kaymasına zemin hazırlar.
Bel Kayması Belirtileri Nelerdir?
Hastalarımız genellikle bel fıtığına benzer şikayetlerle gelse de, bel kayması kendini bazı spesifik belirtilerle ayırt ettirir:
Mekanik Bel Ağrısı: Hareketle artan, dinlenmekle azalan şiddetli bel ağrısı.
Yürüme Güçlüğü: Yürürken bacaklarda çekilme, uyuşma ve “bacakların tutmaması” hissi.
Hamstring Gerginliği: Bacakların arka kısmındaki kaslarda kısalma ve gerginlik nedeniyle adımların kısalması (Ördek vari yürüyüş).
Bel Çukurluğunda Artış: Beldeki kavisin (lordoz) aşırı belirginleşmesi.
Bel Kayması Tedavisi: Omurgayı Sabitlemek
Tedavi planı, kaymanın derecesine (Grade 1’den 4’e kadar) ve hastanın şikayetlerine göre şekillenir.
Ameliyatsız Yaklaşımlar
Hafif dereceli kaymalarda (Grade 1), eğer sinir hasarı yoksa önceliğimiz hastayı rahatlatmaktır:
Özel korse kullanımı ile beli desteklemek.
Fizik tedavi ile bel ve karın kaslarını güçlendirerek omurgaya binen yükü azaltmak.
Ağrı yönetimi ve enjeksiyonlar.
Cerrahi Tedavi (Stabilizasyon)
Eğer bel kayması ilerleyici nitelikteyse, hasta yol yürüyemez hale geldiyse ve nörolojik kayıplar (güç kaybı, his kaybı) başlamışsa cerrahi müdahale gerekir.
Burada amacımız sadece siniri rahatlatmak değil, aynı zamanda kayan omurgayı sabitlemektir. Halk arasında “platin takılması” olarak bilinen Enstrümantasyon ve Füzyon ameliyatı ile kayan omurlar vidalar yardımıyla birbirine sabitlenir. Böylece:
Sinir üzerindeki baskı kaldırılır.
Omurganın tekrar kayması engellenir.
Omurga eski sağlamlığına ve dengesine kavuşturulur.
Bel kayması, omurganın statik dengesinin bozulduğu ciddi bir tablodur ancak çözümsüz değildir. Gelişen omurga cerrahisi teknolojileri sayesinde, kayma durdurulabilir ve hastalarımız ağrısız, aktif yaşantılarına güvenle dönebilirler. Omurganızdaki bu “dengesizliği” hissettiğinizde, uzman bir görüş alarak erken dönemde önlem almanız gelecekteki hareket kabiliyetiniz için çok önemlidir.
