Menisküs Yırtığı Nedir? Belirtileri, Tedavi ve Ameliyat Süreci

Menisküs yırtığı, özellikle sporla yakından ilgilenen bireylerin sık karşılaştığı sakatlıklardan biridir ve bu nedenle “Menisküs yırtığı nedir?” sorusuna cevap vermek gerekebilir. Diz ekleminde uyluk kemiği ile kaval kemiği arasında yer alan kıkırdak yapıdaki menisküs, yükü dengeli şekilde dağıtarak kemiklerin sürtünmesini önler. Darbeleri emmek, yükü yaymak gibi görevleri bulunan menisküs, stabiliteye ve eklem sağlığına da katkı sağlar.

Menisküsün iç yapısında meydana gelen yırtılma olarak nitelenebilecek olan menisküs yırtığı, travmaya ya da aşınmaya bağlı olarak meydana gelebilir. Peki, menisküs yırtığı nedir ve menisküs yırtıklarının tedavisinde hangi yöntemler kullanılır?

Menisküs Yırtığı Neden Olur?

Özellikle spor yaparken veya diz bükülüyken bir anda dönme ya da burkulma gibi zorlayıcı hareketler menisküs yırtıklarına yol açabilir. Ayak sabitken dizin dönmesi, menisküsü kaval kemiği ile uyluk kemiği arasında sıkıştırarak yırtılmalara neden olur. Bu durum genellikle futbol, basketbol ya da tenis gibi sporlarda görülür. Ayrıca ilerleyen yaşlara bağlı olarak da menisküs dokusu zayıflayabilir. Böyle durumlarda çok küçük zorlanma veya günlük hayatta yapılan sıradan bir hareket bile menisküsü yırtabilir.

Menisküs Yırtığının Yaygın Nedenleri

Menisküs yırtıklarının ortaya çıkmasına sebep olabilecek başlıca nedenler şunlardır:

Basketbol, futbol, kayak gibi sporlarda ani yön değişiklikleri, koşu sırasındaki dönüşler, sıçrama ya da inişler menisküs yırtıklarına neden olabilir.
Diz üzerine gelen sert darbeler, kayma ya da düşme gibi durumlar yırtık oluşturabilir.
Menisküs dokusu yaşlanmaya bağlı olarak yıpranır, içindeki kollajen lifleri bozularak zayıflar, elastikiyetini kaybeder. Dolayısıyla daha kolay yırtılır.

“Menisküs yırtığı neden olur?” sorusuna bu yanıtlar da verilebilir. İç menisküs medial menisküs olarak, dış menisküs ise Lateral menisküs olarak adlandırılır. İç menisküs yırtığı genellikle daha kolay gerçekleşir. Dış menisküs ise daha hareketli yapıdadır. Bu nedenle dış menisküs yırtığı daha sık görülen bir durumdur.

Eğer “Menisküs yırtığı nedir?” merak ediyorsanız muhtemelen sizde de birtakım belirtiler var demektir. Ancak bu belirtiler bazen başka hastalıklarla karıştırılabileceğinden menisküs yırtığı nasıl anlaşılır öğrenmeniz gerekir.

Menisküs Yırtığı Nasıl Anlaşılır? Menisküs Yırtığı Belirtileri

Özellikle ilerleyen yaşlarda menisküs yırtılması belirtileri ortaya çıkmayabilir. Yapılan başka tetkikler sonucunda diz eklemlerinde menisküs yırtığı tespit edilebilir. Ancak daha genç yaşlarda menisküs yırtığı belirtileri ile karşılaşmak mümkündür. Başlıca menisküs belirtileri şunlardır:

Diz Ağrısı ve Şişlik

Menisküs yırtıkları genellikle ağrı, şişlik veya dizde sertleşme ile kendisini gösterir. Özellikle dizi döndürme veya bükme gibi durumlarda ağrı şiddetlenebilir. Bazı durumlarda şişlik birkaç saat içinde oluşmaz, birkaç gün içinde belirgin hale gelir. Bu ağrı veya şişlik hareket kısıtlamasına yol açarak hem spor aktivitelerini hem günlük yaşamı etkileyebilir. Menisküs bölgesinde ağrı veya şişlik hissetmek menisküs yırtığı nedir araştırmak için önemli bir nedendir.

Dizi Hareket Ettirmede Zorluk

Menisküs yırtıkları dizin tam olan düzleştirilememesi veya tam olarak bükülememesi gibi hareket kısıtlamalarına da yol açabilir. Ayrıca dizdeki sertlik ve şişlik merdiven inip çıkmak ya da oturup kalkmak gibi basit aktivitelerin yapılmasını bile zorlaştırabilir.

Dizin Kilitlenmesi veya Boşalma Hissi

Dizde klik sesi veya dizin kilitlenmesi gibi mekanik belirtiler nadir görülen menisküs yırtılması belirtileri arasındadır. Bu durumun yırtık menisküs parçasının eklem içinde takılması sonucu oluşur. Ayrıca dizin boşalmış gibi hissetmesi de menisküs belirtilerinden biridir.

“Menisküs yırtığı nedir?” sorusunun cevabı olarak bu belirtileri gösteriyorsanız bu konudan emin olmanız son derece önemlidir. Bu nedenle menisküs yırtığına ne iyi gelir araştırmadan önce kesin tanı için doktora başvurmanız önerilir.

Menisküs Yırtığı Dereceleri

Menisküs yırtıkları 1. derece (hafif), 2. derece (orta), 3. derece (ciddi) olmak üzere 3 sınıfta gruplandırılır. Tanı sırasında yapılan bu sınıflandırma nasıl bir menisküs yırtığı tedavisi uygulanacağını doğrudan etkiler.

1. Derece Menisküs Yırtığı (Hafif)

1 derece menisküs yırtığı aslında tam yırtık olarak ifade edilmez. MR görüntüsünde menisküs içinde küçük, noktasal ışık artışı bulunur. Bu sinyal yüzeye ulaşmaz. Sadece dokuda hafif dejenerasyon veya değişiklik söz konusudur. Genellikle ağrı veya rahatsızlık yaratmaz. Çoğu zaman menisküs tedavisi gerektirmez, kendi kendine iyileşebilir.

2. Derece Menisküs Yırtığı (Orta)

2 derecede menisküs yırtığı MR görüntüsünde yüksek bir sinyal olarak görünür ancak menisküs yüzeyine ulaşmaz. Tıpkı derece 1’de olduğu gibi yırtık olduğu anlamına gelmez. Ancak dokuda daha belirgin bozulma meydana gelmiştir. Hafif şişlik ya da menisküs ağrısı bulunabilir. Bazen de hareket sırasında rahatsızlık hissedilebilir. Genellikle cerrahiye gerek yoktur. İstirahat veya fizik tedavi gibi konservatif yöntemler tedavi için yardımcı olabilir.

3. Derece Menisküs Yırtığı (Ciddi)

3 derece menisküs yırtığı MR görüntüsünde menisküs yüzeyine kadar ulaşan bir sinyal gönderir. Bu durum menisküsün içinde tam bir yırtık olduğunu gösterir. Hasar ciddi boyuttadır. Konservatif yöntemler bu derecedeki menisküs yırtıkları için yeterli değildir. Bu nedenle genellikle menisküs ameliyatı önerilir. Tedavi çoğu zaman artroskopi ile yapılır. Yırtık tamir edilebilir veya gerekli durumlarda hasarlı kısım alınabilir.

Menisküs Yırtığı Nasıl Teşhis Edilir?

Bu noktaya kadar “Menisküs yırtığı nedir?” sorusuna cevap alınmış olmalıdır. Nitekim tanı ve tedavi sürecine geçilebilir. Menisküs yırtıklarının tanısı genellikle fiziki muayene bulguları ile başlar. Ardından görüntüleme yöntemleri devreye girer. Ancak her iki yöntemde de bazı hatalar olabileceğinden hem klinik değerlendirmenin hem ileri tetkiklerin birlikte ele alınması gerekir. “Menisküs yırtığı nasıl teşhis edilir?” sorusunun cevabı şu şekildedir:

Fiziki Muayene Yöntemleri

Menisküs yırtıklarının tanısında en sık kullanılan yöntem McMurray testidir. Bu testte diz bükülü pozisyondayken ayak tutulup iç veya dış rotasyon verilir. Klik sesinin gelmesi veya ağrı hissedilmesi menisküs yırtığı şüphesini doğurur. Bu testin başarı oranı %60’ın üzerindedir. Bir diğer test olan Apley testinde ise hasta yüz üstü yatarken diz 90 derece bükülür, kaval kemiği üzerinden baskı ve rotasyon uygulanır. Ağrı oluşması menisküs yırtığı olduğunu gösterir. Bu testin başarı oranı ise %80’in üzerindedir.

Yine de görüntüleme yöntemleri olmaksızın menisküs yırtığı nedir ya da hangi seviyededir öğrenmek mümkün olmaz.

Görüntüleme Yöntemleri

Röntgen yöntemi kıkırdak yapıda bulunan menisküsün görüntülenmesini sağlayamaz. Ancak kırık, artroz gibi farklı nedenleri tespit etmek için kullanılabilir. Ancak MR görüntüleme yöntemi yumuşak doku lezyonlarını gösterebildiği için menisküs yırtığı tanısında çok daha etkilidir.

Ameliyatsız Menisküs Tedavisi

“Menisküs yırtığı nedir?” diye araştıran hastaların önemli kısmı aslında tedavi yöntemleri konusundaki endişelerini gidermek ister. Menisküs yırtığı tedavisinde temel amaç hastaların ağrılarını hafifletmek, dizin kaybolan işlevini yeniden kazandırmak, bu sayede hastaların yaşam kalitesini artırmaktır. Uygulanacak tedavi yöntemi yırtığın derecesine ya da hastanın genel sağlık durumuna göre ameliyatsız olarak ya da cerrahi yöntemlerle yapılabilir.

Menisküs yırtığı ameliyatsız tedavi yöntemleri ile iyileştirilebilir. Ama bunun için yırtığın birinci veya ikinci derecede olması gerekir. Fizik tedavi, egzersizler, soğuk uygulamalar, menisküs güçlendirme hareketleri menisküs yırtıklarında ameliyatsız tedavi yöntemlerini oluşturur.

Birinci derece menisküs yırtıklarında ilk olarak istirahat önerilir. İstirahat ile birlikte günde birkaç kez 20-25 dakikalık uygulanan soğuk kompresler iyileşmeyi destekleyebilir. Fizik tedavi süreci ise dizdeki kasların güçlenmesine, hareket kabiliyetinin geri kazandırılmasına, stabilitenin artırılmasına destek olur. Kalça ve hamstring kaslarını hedefleyen bacak hareketleri ya da köprü gibi egzersizler denge antrenmanları ile desteklendiğinde iyileşme sağlanabilir.

Bazı önleyici alışkanlıklar da menisküs tedavisinde etkilidir. Ağrıya neden olabilecek bükme, dönme ya da yük bindirmeye neden olabilecek aktivitelerden uzak durulmalıdır. Özellikle ilk dönemde dizin üzerine uzun çömelmek veya fazla baskı yapmak menisküsün daha da kötüleşmesine neden olabilir.

Menisküs Ameliyatı Nasıl Yapılır?

Menisküs ameliyatı genellikle artroskopik, yani kapalı yöntemle gerçekleştirilir. Dizde, menisküs yırtığının olduğu bölgede küçük bir kesi yapılır. Artroskopi, ekleme yerleştirilen kamera ve ince cerrahi aletlerle müdahaleye dayanan minimal invaziv bir yaklaşımdır. “Menisküs ameliyatı kaç saat sürer?” sorusunun cevabı ise uygulanan yönteme göre değişiklik gösterir:

Parsiyel menisektomi ile yırtığın çıkarılması 15-30 dakika sürer.
Menisküsün dikilerek onarılması genellikle 1 saat sürebilir.
Menisküs tamirleri 2 saate kadar sürebilir.

Sonuç olarak kapalı menisküs ameliyatları 15 dakika ile 2 saat arasında sürer. Menisküs ameliyatı iyileşme süreci de yine yönteme bağlı olarak değişebilir.

Menisküs Ameliyatı Sonrası İyileşme Süreci

Menisküs yırtığı kaç ayda iyileşir merak ediyorsanız bunun için yırtığın derecesinin veya ameliyatta kullanılan yöntemin bilinmesi gerekir. Örneğin yırtığın parsiyel menisektomi ile çıkarıldığı durumlarda günlük aktivitelere dönüş 4 ile 6 hafta arasında sürer. Spora dönüş içinse 2-3 ay beklemek gerekebilir. Menisküs onarımlarında ise tam iyileşme ya da spora dönüş için 3-6 ay arası zamana ihtiyaç vardır.

Menisküs ameliyatı sonrası çoğu hasta aynı gün taburcu olur veya en fazla 1 gün hastanede kalır. Ameliyat sonrasında buz uygulaması yapılmalı, diz yüksek şekilde tutulmalıdır. Ayrıca doktor tavsiyesi ile menisküs güçlendirme hareketleri de yapılabilir.

Menisküs Ameliyatı Riskleri

Menisküs ameliyatı riskleri hakkında bilgi sahibi olmak da en az “Menisküs neden olur?” veya “Menisküs nasıl geçer?” soruları kadar önemli. Aslında bu ameliyatın riskleri diğer cerrahi operasyonlarla benzerlik gösterir. Söz konusu riskler genellikle şunlardır:

Enfeksiyon riski,
Kanama veya pıhtı oluşumu,
Dizde sertlik veya hareket kısıtlılığı,
Tekrarlayan menisküs yırtığı,
Eklemde sıvı birikmesi,
Ağrının devam etmesi,
Kıkırdak hasarı veya erken kireçlenme riski,
Anesteziye bağlı komplikasyonlar.

Menisküs ameliyatı olup pişman olanlar genellikle yanlış veya deneyimsiz cerrah seçiminden şikayet ederler. Bu nedenle hem ameliyatın sonuçlarından memnun kalmanız hem sağlığınızla ilgili başka problemler çıkmaması için her zaman güvenilir hekimlerle çalışmanız gerekir.

Menisküs Yırtığı Olanların Yapmaması Gerekenler

Menisküs yırtığı tanısı konan bireylerin dizlerinde daha fazla hasar oluşmasını önlemek, iyileşme sürecinin sorunsuz ilerlemesini sağlamak için kaçınmaları gereken birtakım davranışlar bulunur. Menisküs yırtığı olanların yapmaması gerekenler şunlardır:

Koşu, futbol, basketbol, tenis gibi ani dönme veya yön değiştirme içeren sporlar diz eklemi üzerine büyük baskı uygulayarak yırtığın ilerlemesine neden olabilir. Bunun yerine daha düşük etkili aktiviteler tercih edilmelidir.
Aşırı yük kaldırma da dizdeki baskıyı artırabileceğinden iyileşmeyi olumsuz etkileyebilir.
Diz üzerine ani dönme veya bükme, çömelme gibi hareketler yapılmamalıdır.
Uzun süre ayakta kalmak, merdiven inip çıkmak gibi aktiviteler menisküs üzerinde baskı yaratarak daha şiddetli diz ağrısı oluşturabilir.
Destek sağlamayan ayakkabılar veya tabanlık kullanmak iyileşmeyi zorlaştırabilir.
Ağrı ve şişlik olmasına rağmen aktivitelere devam etmek, dizi hareket ettirmek iyileşmeyi geciktirebilir.

Menisküs ameliyatı sonrası yorumlar da bu bilgileri destekler niteliktedir. Çünkü menisküs yırtığı ameliyatı olan hastalar, ameliyatı gerektirecek durumların genellikle bu aktiviteler nedeniyle ortaya çıktığını ifade etmiştir. “Menisküs yırtığı nedir?” şeklinde arama yapıldığında bu yorumlarla da karşılaşılabilir.

Menisküs Yırtığına Ne İyi Gelir?

Menisküs yırtıklarında ilk yapılması gereken bir doktorla görüşmek, doktorun tavsiyeleri ile hareket etmektir. Ancak “Menisküs ağrısına ne iyi gelir?” ya da “Menisküs ne iyi gelir?” gibi sorulara beslenme alışkanlıkları ile ilgili cevaplar vermekte mümkündür. Söz konusu gıda ürünlerinin genel sağlık üzerinde olumlu etkileri bulunduğundan hafif görülen menisküs yırtıkları için de faydalı olabilir.

Menisküs Yırtığına İyi Gelebilecek Besinler

Menisküs sağlığını destekleyebilecek, potansiyel olarak inflamasyonu azaltabilecek besinler şunlardır:

Somon, ton balığı, uskumru gibi yağlı balıklar omega-3 yağ asitleri içerir. İnflamasyon seviyesini düşürerek eklem ve kıkırdak sağlığına katkıda bulunabilir.
Yaban mersini, çilek, ahududu, böğürtlen gibi meyveler antikanin gibi antioksidanlar içerir. Böylece oksidatif stresi azaltabilir. Ayrıca kolajen üretimini destekleyen C vitamini bakımından da zengindir.
Ispanak, lahana, kara lahana gibi sebzeler K ve C vitamini içeriği, antioksidan özellikleri ile eklem ve kemik sağlığını destekleyebilir.
Zerdeçal, zencefil gibi baharatlar anti-inflamatuar etkiler gösterir.
Ceviz, badem, keten tohumu, chia tohumu gibi besinler omega-3 yağ asitleri, lif, E vitamini içeriğiyle inflamasyonu azaltabilir.
Özellikle sızma zeytinyağı oleocanthal gibi doğal bileşenlerle inflamasyonu baskılayabilir.
Brokoli C ve K vitamini içeriğiyle kıkırdak koruyucu etkilere sahiptir.
Kuru incir hem kalsiyum özelliği hem anti-inflamatuar özelliğiyle eklem sağlığına katkı sağlayabilir.
Kıkırdak ve eklem yapısını destekleyen kollajen, jelatin, amino asit bakımından zengin olan kemik suyu, inflamasyon yönetimi ve onarım süreçlerinde yardımcı olabilir.

Bu gıdaların aşırı tüketiminin de belli başlı sorunlar getirebileceği unutulmamalıdır. Bu nedenle beslenme uzmanı eşliğinde ya da doktor kontrolünde bir beslenme programı oluşturulmalıdır. Ayrıca kişilerin kendi beslenme programlarını yapmak istedikleri durumlarda “Menisküs yırtığı nedir ve neden olur?” gibi soruların cevaplarını anlaması önemlidir.

Menisküs Yırtığı Ameliyatı Fiyatları

Menisküs yırtığı ameliyatının fiyatları da pek çok hasta için “Menisküs nedir?” sorusunun cevabı kadar önemlidir. Ancak her hastada yırtığın derecesi veya ameliyatın yöntemi farklı olabileceğinden fiyatlar da değişiklik gösterir. Bu nedenle öncelikle doktorunuzdan randevu oluşturmanız, fiziki muayeneye tabi tutulmanız gerekir.

Skolyoz, omurga kırığı, bel fıtığı gibi konularda uzmanlığı bulunan Prof. Dr. Çağatay Öztürk, menisküs yırtığı ameliyatlarını da başarıyla gerçekleştirir. Siz de randevunuzu oluşturmak için şimdi bizimle iletişime geçebilirsiniz.

Menisküs Yırtığı Hakkında Sık Sorulan Sorular

Menisküs yırtığı olup olmadığı nasıl anlaşılır?

Dizdeki ağrı, şişme, kilitlenme veya boşalma hissi menisküs yırtığına işaret eder. Ancak bunun menisküs yırtığı olup olmadığını anlamak için Ortopedi ve Travmatoloji uzmanına başvurmak gerekir.

İleri yaşlarda menisküs riski artar mı?

Menisküs genellikle ani dönme veya burkulmalar sonucunda yırtılır. İleri yaşlarda kıkırdak yapısının zayıflamasına bağlı olarak küçük darbelerde menisküs yırtığı meydana gelebilir.

Menisküs yırtığı belirtileri dizin iç kısmında mı dış kısmında mı görülür?

Menisküs yırtığının konumuna göre ağrı dizin iç kısmında ya da dış kısmında oluşabilir.

Menisküs kendi kendine iyileşir mi?

Hafif menisküs yırtıkları istirahat, soğuk uygulama, fizik tedavi gibi uygulamalarla iyileşebilir. Ancak ileri derecedeki yırtıkların kendi kendine geçmesi söz konusu değildir. Genellikle cerrahi müdahale gerekir.

Menisküs yırtığı şiddetli ağrı yapar mı?

Evet, özellikle yırtığın büyük olduğu ya da menisküsün eklem içinde sıkıştığı durumlarda dizde şiddetli ağrı oluşabilir. Bu da günlük yaşantıyı ciddi oranda kısıtlayabilir.

Menisküs Yırtığı Nedir? Tedavi Yöntemleri Nelerdir?